Tham dự hội thảo, về phía khách mời có TS. Đặng Xuân Thanh, Tỉnh ủy viên - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai; Ông Nông Tiến Cương, Tỉnh ủy viên - Giám đốc Sở Y tế tỉnh Lào Cai; Ông Vũ Hùng Dũng, Phó Bí thư Huyện ủy - Chủ tịch UBND huyện Sa Pa, cùng các cán bộ, chuyên viên của UBND tỉnh Lào Cai, sở Y tế tỉnh Lào Cai, Bệnh viện Đa khoa huyện Sa Pa, Trung tâm Y tế huyện Sa Pa. Về phía Viện Nghiên cứu Con người gồm PGS.TSKH. Lương Đình Hải, Viện trưởng; TS. Đào Thị Minh Hương, Phó Viện trưởng; TS. Nguyễn Đình Tuấn, Phó Viện trưởng, cùng đông đảo các nhà khoa học trong Viện.
Phát biểu khai mạc Hội thảo PGS.TSKH. Lương Đình Hải - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Con người nhấn mạnh: Nghiên cứu về an ninh con người được coi là khía cạnh quan trọng trong nghiên cứu về phát triển con người và điều này đã được thể hiện trong báo cáo PTCN của UNDP năm 1994. Vấn đề An ninh con người ngày càng được quan tâm không chỉ trong giới nghiên cứu mà cả trong giới quản lý, hoạch định chính sách. TS. Đặng Xuân Thanh phát biểu nhấn mạnh ý nghĩa của nghiên cứu An ninh Con người trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay là vấn đề được quốc tế và Việt Nam rất quan tâm. Đặc biệt, trong điều kiện vị trí địa lý, kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa của vùng Tây Bắc nói chung và Lào Cai nói riêng thì vấn đề an ninh con người càng trở thành vấn đề nóng bỏng, cần được đi sâu nghiên cứu.
Ban tổ chức Hội thảo đã nhận được 20 báo cáo tham luận của các nhà khoa học, các chuyên gia, các nhà quản lý trong và ngoài Viện. Các bài tham luận đã tập trung làm rõ các vấn đề như: thành tựu, thách thức và giải pháp của 07 khía cạnh chính đảm bảo an ninh con người vùng Tây Bắc trong bối cảnh hiện nay là:1) Đảm bảo ninh kinh tế; 2) Đảm bảo an ninh lương thực; 3) Đảm bảo an ninh y tế; 4) Đảm bảo an ninh môi trường; 5) Đảm bảo an ninh cá nhân; 6) Đảm bảo an ninh cộng đồng; 7) Đảm bảo an ninh chính trị.
Một số báo cáo đã được lựa chọn để trình bày tại Hội thảo, trong đó có một số tham luận nổi bật sau đây: Tham luận: “Tảo hôn và an ninh cá nhân của các cộng đồng dân tộc thiểu số vùng Tây Bắc: thực trạng và thách thức” do TS. Lê Thị Đan Dung, Viện Nghiên cứu Con người trình bày. Tham luận “An ninh y tế ở tỉnh Lào Cai trong bối cảnh hiện nay” do ông Nông Tiến Cương, Tỉnh ủy viên - Giám đốc Sở Y tế tỉnh Lào Cai trình bày dựa trên vấn đề thực tiễn của địa phương, từ đó góp phần đưa ra những chính sách phù hợp hơn. Tham luận về “Thực trạng an ninh con người tại huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai” do Ông Vũ Hùng Dũng, Phó bí thư huyện Ủy, Chủ tịch UBND huyện Sa Pa trình bày. Tham luận “An ninh kinh tế nhìn từ góc độ thu nhập của cộng đồng dân tộc thiểu số vùng núi phía Bắc” do TS. Nguyễn Ngọc Trung, Viện Nghiên cứu Con người trình bày. Tham luận “An ninh cộng đồng vùng cao Tây Bắc trước hiểm họa ma túy” do PGS.TSKH. Trịnh Thị Kim Ngọc trình bày.
Bên cạnh các tham luận được trình bày, TS. Đặng Xuân Thanh vừa với tư cách nhà quản lý, vừa với tư cách là chuyên gia hàng đầu trong nghiên cứu về an ninh con người đã chia sẻ những khó khăn trong nghiên về vấn đề này và cho rằng cần nhiều sự nỗ lực nghiên cứu để hoàn thiện. Hiện tại thiếu cơ sở lý luận về an ninh con người cho nên các nghiên cứu còn tản mạn, nhưng đây là cơ hội để các nhà nghiên cứu tìm hiểu, làm rõ và hoàn thiện cơ sở lý luận cho nghiên cứu về an ninh con người nói chung và an ninh con người vùng Tây Bắc ở Việt Nam nói riêng. Việc đề ra các giải pháp nhằm đảm bảo an ninh con người vùng Tây Bắc cần phải tính đến yếu tố tài chính để triển khai thực hiện.
Hội thảo cũng đã nhận được nhiều ý kiến phát biểu, trong đó tập trung vào phân tích sâu những vấn đề về an ninh con người vùng Tây Bắc như vấn đề an ninh sức khỏe, tình trạng mua bán người, đói nghèo, việc làm, vấn đề môi trường…. Ngoài ra, các ý kiến cũng xoay quanh vấn đề tìm giải pháp cho đảm bảo an ninh con người vùng Tây Bắc trong bối cảnh hiện nay.
Phát biểu bế mạc, PGS.TSKH. Lương Đình Hải, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Con người khái quát các vấn đề đã được hội thảo nêu ra. Có những biến động từ an ninh cá nhân đến cộng đồng, nhiều biến động nhanh, đa chiều, khó lường, và chính quyền cũng đang rất quan tâm tìm kiếm biện pháp giải quyết. Vấn đề gia tăng tệ nạn ma túy, tảo hôn, buôn bán người v.v…các vấn đề về nguồn lực, thể chế chính sách đang đặt ra dẫn đến vấn đề cũ chưa giải quyết mà có những nguy cơ mới hình thành. Theo PGS.TS. Lương Đình Hải, hội thảo này là bước đầu xới xáo vấn đề, gợi mở hướng nghiên cứu trong thời gian tới nhằm phục vụ, đáp ứng được yêu cầu của địa phương. PGS.TSKH. Lương Đình Hải mong muốn nhận được nhiều sự chia sẻ, đóng góp ý kiến hơn nữa từ địa phương trong vấn đề nghiên cứu về an ninh con người trong thời gian sắp tới.
Lê Mạnh Hùng