Sáng ngày 2 tháng 7 năm 2024, tại Hội trường Viện Nghiên cứu Con người, đề tài Kỹ năng số của người lao động Việt Nam trong bối cảnh hiện nay đã tổ chức tọa đàm khoa học: Cơ sở lý luận xây dựng kỹ năng số của người lao động Việt Nam. Tọa đàm nhằm chia sẻ những vấn đề lý luận, phương pháp luận nghiên cứu và lấy ý kiến góp ý cho bảng hỏi khảo sát của đề tài. Tọa đàm có sự tham dự của các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Con người, Viện Xã hội học.
Trước tiên, sau lời khai mạc của TS Vũ Thị Thanh, Trưởng phòng nghiên cứu Phát triển con người và Nguồn nhân lực, ThS. Nguyễn Thị Huệ - chủ nhiệm đề tài trình bày các thông tin cơ bản về đề tài như mục tiêu nghiên cứu, đối tượng và phương pháp nghiên cứu, các hoạt động phục vụ nghiên cứu và kết cấu của báo cáo. Phần trình bày này giúp cho các nhà khoa học có cái nhìn bao quát nhất về đề tài, trên cơ sở đó góp ý cho cơ sở lý luận và bảng hỏi của đề tài.
Tham luận thứ nhất có tựa đề “Các vấn đề về kỹ năng số của người lao động Việt Nam” do PGS.TS. Mạc Văn Tiến, Viện Khoa học giáo dục và Quản lý kinh tế trình bày. Bài tham luận nêu lên một số vấn đề cơ bản về khái niệm kỹ năng, kỹ năng số, khung đo lường kỹ năng số, lợi ích của kỹ năng số. Theo diễn giả, kỹ năng số giúp mọi người tham gia và vượt trội trong thị trường lao động, giúp cho người lao động có thể tương tác và làm việc với người ở các quốc gia khác nhau. Việc sử dụng các công nghệ kỹ thuật số giúp cho việc giao tiếp và làm việc trở nên dễ dàng hơn, từ đó giúp tăng tính toàn cầu hóa trong công việc. Bài trình bày cũng chỉ ra các cấp độ của khung kỹ năng số của Ngân hàng thế giới, ở mỗi cấp độ đều được định nghĩa và ví dụ mô tả cho kỹ năng đó.
Tham luận thứ hai “Chuyển đổi số trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, nâng cao kỹ năng số cho cộng đồng” do ThS. Nguyễn Thị Huệ, Viện Nghiên cứu Con người, chủ nhiệm đề tài trình bày. Diễn giả đã trình bày quan điểm, chủ trương và một số chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc thực hiện chuyển đổi số và phổ cập kỹ năng số cho cộng đồng. Các quan điểm của Đảng và chính sách của Nhà nước đã khẳng định rõ ràng chuyển đổi số là một trong những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam. Việc lấy người dân làm trung tâm trong quá trình chuyển đổi số thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đến lợi ích của người dân, coi đây là động lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Ngày 3/6/2020 Thủ tướng Chính phủ chính thức phê duyệt "Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" trong đó xác định tầm nhìn đến năm 2030 đó là: "Việt Nam trở thành quốc gia số, ổn định và thịnh vượng, tiên phong thử nghiệm các công nghệ và mô hình mới; đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động quản lý, điều hành của Chính phủ, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, phương thức sống, làm việc của người dân, phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, rộng khắp". Chuyển đổi số giúp sự lãnh đạo của Đảng và công tác điều hành của Chính phủ phát huy hiệu lực hiệu quả tích cực, nâng cao tính minh bạch, tăng cường liên kết chặt chẽ hơn, hạn chế tham nhũng, kiến tạo sự phát triển lành mạnh của xã hội. Tuy vậy, chuyển đổi số cũng đem đến những thách thức to lớn đối với việc quản lý, điều hành, bảo đảm an ninh quốc gia, đặc biệt là công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong giai đoạn hiện nay. Các thế lực thù địch, phản động đã lợi dụng không gian mạng để xuyên tạc quan điểm của Đảng về chuyển đổi số. Chúng cố tình bóp méo, đưa ra những thông tin sai lệch, nhằm mục đích gây hoang mang, mất niềm tin trong nhân dân. Một số đối tượng còn sử dụng chiêu bài "lo ngại" về vấn đề an ninh, bảo mật để phản đối chuyển đổi số, cản trở quá trình phát triển của đất nước. Thậm chí, chúng còn tung tin đồn thất thiệt về việc chuyển đổi số sẽ làm mất việc làm, xâm phạm quyền riêng tư, tạo ra sự bất bình đẳng xã hội. Những luận điệu này hoàn toàn sai trái, đi ngược lại với bản chất nhân văn, tiến bộ của chuyển đổi số mà Đảng và Nhà nước đang hướng tới. Chính vì vậy, việc phổ cập kỹ năng số cho cộng đồng là một nhiệm vụ cấp bách và quan trọng nhằm đối phó với những luận điệu sai trái, xuyên tạc về chuyển đổi số. Khi người dân được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng số, họ sẽ có khả năng nhận diện, đánh giá thông tin một cách chính xác, không bị dao động bởi những thông tin xấu độc. Việc phổ cập kỹ năng số không chỉ giúp người dân hiểu đúng về chuyển đổi số mà còn tạo điều kiện để họ tham gia tích cực vào quá trình này. Khi người dân có thể sử dụng thành thạo các công cụ số, họ sẽ tự tin hơn trong việc tiếp cận thông tin, học tập, làm việc và giải trí trên môi trường số. Điều này góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng một xã hội số văn minh, hiện đại.
Bài trình bày cũng chỉ ra các chính sách, chương trình nâng cao kỹ năng số cho cộng đồng đang được triển khai rộng khắp từ Trung ương tới địa phương. Diễn giả có cập nhật tình hình chuyển đổi số của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Cuối cùng, ThS. Nguyễn Thị Huệ có trình bày bảng hỏi khảo sát của đề tài để xin ý kiến góp ý.
Tọa đàm đã nhận được nhiều ý kiến chia sẻ về các vấn đề lý luận và phương pháp nghiên cứu kỹ năng số, các chiều cạnh đo lường kỹ năng số cho người lao động, đặc biệt là người lao động tại Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Một số ý kiến chia sẻ làm sâu sắc hơn về sự cần thiết của công tác đấu tranh với các luận điệu sai trái xuyên tạc của các thế lực thù địch trong bối cảnh chuyển đổi số, công nghệ số phát triển và mức độ sử dụng công nghệ số trong thời đại ngày nay. Đặc biệt, tọa đàm nhận được nhiều ý kiến đóng góp cho việc hoàn thiện bảng hỏi khảo sát của đề tài.
Một số hình ảnh tại tọa đàm
Cuối cùng Chủ nhiệm đề tài trân trọng cảm ơn những ý kiến chia sẻ, góp ý của các nhà khoa học. Chủ trì Toạ đàm cũng cảm ơn và đánh giá cao PGS.TS. Mạc Văn Tiến và các nhà khoa học đã đến tham dự và đóng góp rất tích cực cho toạ đàm. Các ý kiến này có giá trị quan trọng để đề tài triển khai các hoạt động trong thời gian tới.
Huệ Nguyễn