Ngày 31 tháng 8 năm 2023, tại Hội trường Viện Nghiên cứu Con người diễn ra tọa đàm khoa học với chủ đề“Báo cáo kết quả điều tra thực địa của đề tài”. Đây là hoạt động khoa học nằm trong khuôn khổ hoạt động của đề tài cấp cơ sở “Dư luận xã hội về ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe người dân (nghiên cứu tại thành phố Hà Nội)” do Ths. NCVC. Nguyễn Thị Nga làm chủ nhiệm. Tham dự tọa đàm có chuyên gia đến từ Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cùng toàn thể cán bộ Viện Nghiên cứu Con người.
Tọa đàm được nghe tham luận do PGS. TS. Phạm Hương Trà (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) trình bày với chủ đề: “Mối quan hệ giữa truyền thông và dư luận xã hội”. Báo cáo tham luận tập trung trình bày vào hai nội dung chính, gồm: Vai trò của truyền thông đại chúng; Vai trò của dư luận xã hội đối với truyền thông đại chúng. Với nội dung vai trò của truyền thông đại chúng, PGS.TS. Phạm Hương Trà tập trung trình bày và phân tích vai trò của truyền thông trong việc hình thành dư luận cũng như phát tán thông tin nhanh, hiệu quả. Ngoài ra, truyền thông còn là diễn đàn ngôn luận công khai và có thể định hướng xây dựng dư luận. Tuy nhiên, nếu truyền thông không cung cấp đầy đủ thông tin thì sẽ thành tin đồn và tin đồn thì có rất nhiều dạng khác nhau, tin đồn tốt hoặc tin đồn chưa tốt…sẽ tạo ra dư luận trái chiều ảnh hưởng không tích cực đến dư luận xã hội. Trong nội dung vai trò của dư luận xã hội đối với truyền thông đại chúng, tham luận khẳng định dư luận xã hội là một nguồn sự kiện của truyền thông đại chúng ví dụ như vấn đề bạo hành học đường, bạo hành trẻ em… hoặc dưới sức ép của dư luận xã hội, buộc truyền thông phải thay đổi, đính chính thông tin đã đưa.
PGS. TS. Phạm Hương Trà, Học viện Báo chí và Tuyên truyền trình bày tham luận
Trong công bố bước đầu kết quả nghiên cứu được trình bày trong tham luận của ThS. Nguyễn Thị Nga (Viện Nghiên cứu Con người) với chủ đề: “Dư luận xã hội về ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe người dân: Báo cáo bước đầu kết quả nghiên cứu”.Tham luận được trình bày gồm 2 phần, gồm: Tình hình chung về nghiên cứu của đề tài; Báo cáo bước đầu kết quả nghiên cứu. Về tình hình chung của đề tài, tham luận trình bày một số khái niệm, mục tiêu, cách tiếp cận, phương pháp nghiên cứu, khung phân tích nhằm làm sáng tỏ vấn đề nghiên cứu của đề tài. Trong phần hai về trình bày kết quả bước đầu nghiên cứu báo cáo tập trung trình bày kết quả khảo sát thực địa tại địa bàn nghiên cứu về đánh giá của dư luận xã hội về nhận thức, thái độ và hành vi của người dân về ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe. Qua kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu thì dư luận xã hội đa số đánh giá tích cực về nhận thức, cũng như bày tỏ thái độ về mức độ ô nhiễm không khí, về nguồn gây ô nhiễm không khí cũng như vai trò của các tổ chức trong hoạt động bảo vệ ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Tuy nhiên về hành động nhằm giảm thiểu nguồn gây ô nhiễm không khí thì lại chưa được chủ thể tham gia trong nghiên cứu quan tâm và thực hiện như việc hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, tham gia phương tiện công cộng…
Tham luận cũng làm rõ dư luận xã hội và môi trường là hai vấn đề quan trọng, luôn được Đảng và Nhà nước xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng và phát triển đất nước. Hai vấn đề liên quan trực tiếp đến đời sống của người dân, nếu như dư luận xã hội là tiếng nói, công cụ kiểm soát xã hội thì môi trường liên quan trực tiếp đến sức khỏe, sinh kế của cộng đồng dân cư. Chính vì thế, ngay từ ngày đầu thành lập nước Đảng ta luôn xác định “lấy dân làm gốc”, trải qua quá trình phát triển của đất nước, hai vấn đề dư luận xã hội và môi trường luôn được Đảng quan tâm, chỉ đạo cụ thể trong các kỳ đại Hội như trong Văn kiện lần thứ 3, lần thứ 8 Ban chấp hành TW (khóa VII), Nghị quyết TW5 (khóa X), Nghị quyết 41-NQ/TW ngày 15/11/2004, Nghị quyết 24-NQ/TW ngày 3/6/2013… cũng đã được trình bày trong báo cáo để làm rõ vai trò quan trọng của hai vấn đề này trong đời sống của người dân.
Tham luận thứ ba do ThS. Phan Thanh Thanh trình bày với chủ đề“ Vai trò của thanh niên trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động truyền thông về môi trường”. Tham luận tập trung nhấn mạnh vào vai trò của thanh niên trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để truyền thông về môi trường như sự tham gia của thanh niên vào sáng kiến môi trường, công nghệ thông tin tạo điều kiện để thanh niên tham gia giám sát môi trường… Bên cạnh đó, tham luận cũng trình bày một số mô hình ứng dụng công nghệ thông tin để truyền thông về môi trường của đoàn thanh niên như “Đoàn thanh niên Việt Nam và Chiến dịch Mùa hè xanh”, “Thanh niên vì Môi trường- Youth for Environment” đã được thực hiện và mang lại hiệu quả cho cộng đồng. Tham luận cũng đề cập đến một số thách thức của thanh niên trong ứng dụng công nghệ thông tin trong truyền thông bảo vệ môi trường như thiếu cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa; rào cản ngôn ngữ; thiếu kỹ năng, kiến thức về kỹ thuật số…
ThS. Phan Thanh Thanh- Viện Nghiên cứu Con người trình bày tham luận
Các nhà khoa học đã thảo luận sôi nổi về các vấn đề liên quan đến chủ đề tọa đàm như quá trình hình thành dư luận xã hội trong nghiên cứu của đề tài được xuất phát từ truyền thông, truyền thông đại chúng, mạng xã hội hay thông qua kênh khác. Hoặc dư luận xã hội có thể là luồng ý kiến đồng thuận, thậm chí là trái chiều nhưng tựu chung lại nó đều liên quan đến lợi ích. Phương pháp thu thập thông tin của đề tài đã phù hợp với hướng nghiên cứu dư luận xã hội hay chưa cũng như các thông tin cần bổ sung... cũng được trao đổi thẳng thắn tại tọa đàm. Buổi tọa đàm là cơ hội để đề tài lắng nghe ý kiến đóng góp của các nhà khoa học về những hạn chế của đề tài để từ đó hoàn thiện báo cáo cuối cùng được tốt nhất.
Nguyễn Nga