Khi đề cập tới cơ hội và năng lực của con người trong phát triển, người ta thường nói tới một lý thuyết hiện đại do các chuyên gia hàng đầu của UNDP đề xuất vào đầu thập kỷ 90 - đó là lý thuyết phát triển con người (PTCN)2. Đặc biệt, các chuyên gia UNDP quan tâm tới những cộng đồng dễ bị tổn thương, nơi các cơ hội phát triển bị hạn chế, giúp họ có cơ hội được phát triển bình đẳng với các cộng đồng khác. Nhận thức được ý nghĩa nhân văn và phù hợp với một quốc gia đang phát triển, hơn 25 năm qua, Chính phủ Việt Nam đã vận dụng quan điểm này vào việc xây dựng và điều phối chính sách, đồng thời tham gia tổng hợp, tính toán và công bố với thế giới các chỉ số phát triển con người (human development index, HDI) của Việt Nam.
Với phương pháp luận nhân văn nêu trên của UNDP, nhóm cán bộ khoa học của Viện Nghiên cứu Con người đã vận dụng vào nghiên cứu, đánh giá cơ hội và năng lực PTCN của một dân tộc thiểu số (DTTS), do nhiều nguyên nhân, dân tộc này còn gặp nhiều thách thức trong công cuộc xóa đói giảm nghèo (XĐGN), vươn lên làm chủ cuộc sống. Đó là cộng đồng dân tộc Chứt ở miền Trung Việt Nam.
Trịnh Thị Kim Ngọc