Trong khuôn khổ hoạt động khoa học của Viện Nghiên cứu Con người năm 2022, ngày 13/12/2022, Viện Nghiên cứu Con người (sau đây gọi là Viện) đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Chuyển đổi số và phát triển con người trong bối cảnh đại dịch COVID-19”.
Tham dự Hội thảo, phía Viện Ngiên cứu Con người có PGS. TS. Nguyễn Thị Hoài Lê, Viện trưởng; TS. Nguyễn Đình Tuấn, Phó Viện trưởng, TS. Đào Thị Minh Hương cùng đông đảo nhà nghiên cứu và các cán bộ trong Viện. Hội thảo còn có sự tham dự của các chuyên gia khách mời: PGS. TSKH. Lương Đình Hải, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; ThS. Nguyễn Thanh Thảo, Trưởng phòng Chính sách, Cục Chuyển đổi số Quốc gia; PGS.TS. Mạc Văn Tiến, Viện Khoa học Giáo dục và Quản lý kinh tế; PGS.TS. Chu Cẩm Thơ, Trưởng ban Nghiên cứu Đánh giáo Giáo dục, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam; TS. Nguyễn Tuấn Anh, Viện Nghiên cứu Thanh niên.
Phát biểu khai mạc và báo cáo đề dẫn Hội thảo, PGS. TS. Nguyễn Thị Hoài Lê trân trọng cảm ơn sự tham gia của các diễn giả, các nhà khoa học và các đại biểu. PGS. TS. Nguyễn Thị Hoài Lê nhấn mạnh Chuyển đổi số là một xu hướng tất yếu khách quan diễn ra toàn diện trong mọi mặt của đời sống xã hội. Đặc biệt, trải qua sóng gió của đại dịch COVID-19, nhiều ngành, nhiều quốc gia đã lấy chuyển đổi số thành động lực và phương thức căn bản phục hồi và thúc đẩy các hoạt động trong nền kinh tế và phục vụ cho các nhu cầu của con người. Xu hướng chuyển đổi số rộng khắp này đang mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam nhưng đồng thời cũng đặt ra rất nhiều thách thức không kém. “Đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ” là một trong những nội dung định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 của Đảng và Nhà nước ta. Nhiều chính sách, chương trình phát triển của nhà nước về chuyển đổi số được ban hành cũng thể hiện rõ quyết tâm của Chính phủ Việt Nam về việc thực hiện chuyển đổi số rộng rãi trong tất cả các lĩnh vực, đáng kể có Nghị quyết 52-NQ/TW (ngày 27-5-2019) của Bộ Chính trị về chủ trương, chính sách tích cực tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; Nghị quyết 01/NQ-CP (ngày 1-1-2020) đưa nhiệm vụ phát triển số hóa thành trọng tâm và giao Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu mô hình số hóa và đề xuất các lĩnh vực pháp luật liên quan đến công nghệ số sẽ được quy định trong thời gian tới; Quyết định 749/QĐ-TTg (ngày 30-6-2020) của Thủ tướng phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 nhằm thực hiện mục tiêu đa dạng là phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Bên cạnh đó, hàng loạt các quy định về xây dựng chính phủ điện tử, phát triển thương mại điện tử, cho thanh toán không dùng tiền mặt, cho phát triển trí tuệ nhân tạo, phát triển đô thị thông minhHội thảo là diễn đàn học thuật để các chuyên gia, nhà khoa học trao đổi, chia sẻ các vấn đề lý luận và thực tiễn về chuyển đổi số và phát triển con người trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê phát biểu khai mạc
Hội thảo được thia thành 2 phiên: Phiên 1: Lý luận về chuyển đổi số và phát triển con người và Phiên 2: Thực tiễn và thách thức chuyển đổi số ở Việt Nam hiện nay
Tại Phiên 1, Hội thảo lắng nghe 3 tham luận: Tham luận “Chuyển đổi số và phát triển con người trong bối cảnh hiện nay ở nước ta” do PGS. TSKH. Lương Đình Hải, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trình bày; Tham luận: Quan điểm, chủ trương và định hướng chuyển đổi số” do ThS. Nguyễn Thanh Thảo, Trưởng phòng Chính sách, Cục Chuyển đổi số Quốc gia trình bày; Tham luận “Chuyển đổi số: nhận diện và những yêu cầu về phát triển kỹ năng số” do PGS.TS. Mạc Văn Tiến, Viện Khoa học Giáo dục và Quản lý kinh tế trình bày
PGS.TSKH Lương Đình Hài trình bày tham luận tại Hội thảo
ThS. Nguyễn Thanh Thảo trình bày tham luận tại Hội thảo
PGS.TS. Mạc Văn Tiến trình bày tham luận tại Hội thảo
Tại Phiên 2, Hội thảo lắng nghe 2 tham luận: PGS.TS. Chu Cẩm Thơ, Trưởng ban Nghiên cứu Đánh giáo Giáo dục, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam trình bày tham luận “Chuyển đổi số trong giáo dục: cơ hội phát triển năng lực số cho công dân”; TS. Nguyễn Tuấn Anh, Viện Nghiên cứu Thanh niên trình bày tham luận “Năng lực số của thanh niên Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số: Thực trạng và đề xuất công cụ đo lường”.
PGS.TS. Chu Cẩm Thơ trình bày tham luận tại Hội thảo
TS. Nguyễn Tuấn Anh trình bày tham luận tại Hội thảo
Hội thảo đã nhận được nhiều ý kiến trao đổi thảo luận về vấn đề chuyển đổi số và phát triển con người. Nhiều ý kiến cho rằng không thể phủ nhận những tác động tích cực của chuyển đổi số đã mang lại đối với sự phát triển xã hội, phát triển con người. Bên cạnh đó, chuyển đổi số cũng làm nảy sinh một số tác động tiêu cực. Tác động của chuyển đổi số tới sự phát triển con người là hai chiều, tuy nhiên, bản thân công nghệ số, môi trường thông minh không có lỗi mà là do con người tích cực hay không tích cực khi vận hành. Nhìn chung yếu tố tích cực chiếm lĩnh, còn vấn đề tiêu cực cần xem xét giải quyết và tìm cách giải quyết để khắc phục. Các ý kiến đều thống nhất cho rằng cần xây dựng năng lực số cho người dân, năng lực thích ứng của người dân với chuyển đổi số và nâng cao trách nhiệm xã hội số, để người dân nâng cao trách nhiệm của mình trong lĩnh vực số, giảm thiểu những khía cạnh tiêu cực mà vấn đề chuyển đổi số đang đặt ra. Chuyển đổi số cần được hiểu đầy đủ, cặn kẽ, đó không phải là ứng dụng công nghệ thông tin mà cần có sự chuyển đổi cả về quy trình, phương thức vận hành, và cần phải đảm bảo hạ tầng tốt cho chuyển đổi số thì hiệu quả mới đạt được một cách trọn vẹn.
Tổng kết và bế mạc Hội thảo, PGS. TS. Nguyễn Thị Hoài Lê đánh giá cao các tham luận trình bày tại Hội thảo cũng như những ý kiến đóng góp, thảo luận của các chuyên gia, các nhà khoa học. Quá trình chuyển đổi đang tạo ra những thay đổi lớn trong sản xuất kinh doanh cũng như trong vận hành của toàn xã hội, do đó để quá trình chuyển đổi số phát huy những ưu việt của nó, cần nghiên cứu sâu rộng, đa chiều để đóng góp vào việc hoàn thiện và xây dựng các chính sách nhằm thúc đẩy chuyển đổi số vì sự phát triển con người. PGS. TS. Nguyễn Thị Hoài Lê trân trọng cảm ơn các nhà khoa học đã đóng góp công sức và trí tuệ cho Hội thảo và hi vọng các nhà khoa học sẽ tiếp tục đồng hành trong các hoạt động tiếp theo của Viện Nghiên cứu Con người.
Hà Lê